Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl Meydana Gelir?
Bebekler; 1,5-2 yaşlarında yürüme süreciyle birlikte annelerinden bağımsız hareket edebilme, yeni beceriler geliştirebilme ve bunlarla meşgul olabilme noktasında anneden kısa süreli ayrılıklarla dünyayı keşfetme sürecini deneyimlemektedir. Bu dönemde bebekler daha az annelerinin ilgisini çekmeye çalışmakta ve onlara daha az fiziksel yakınlık aramaktadırlar. Bunun yerini ise anne-bebek arasında arzulanan duygusal yakınlık ihtiyacı almaktadır. Bu aşamada da bebekler annelerinin yanına zaman zaman giderek onların duygusal varlığını hissedip tekrar kendi işlerine dönmektedirler.
Borderline bireylerin anneleri ise bu dönemde çocuklarının bu ayrılma hareketlerine tahammül edememektedir. Çünkü bu onlar için çocuklarının onları terk etmesi ve onları yalnız bırakması anlamına gelmektedir. Bu nedenle bu anneler çocuklarının ayrı birer birey olmasındansa bağımlı, onlara yapışık ve birlikte hareket ettikleri uyumlu bir çocuk halinde olmalarını tercih etmektedir. Çocuklarının her özgürce hareketini de onları yalnız bırakarak ya da kızıp cezalandırarak engellemeye çalışmaktadır. Bu dönemde borderline bireylerin annelerinin tekrar tekrar sergilediği bu tür davranışlarla çocuk şunu öğrenmektedir; ‘Tek başıma hareket edersem ya da annemden bağımsız bir birey olursam sevilmeyen, önemsenmeyen, ilgilenilmeyen, kızılan, küsülen, yalnız ve tek başına bir insan olacağım.’ Bu duygular bu çocuğa ve ilerideki yetişkin borderline bireye o kadar ağır gelmektedir ki tek başına ve bireysel hareket etmemek için elinden geleni yapmaktadır. Çünkü bunlar sonunda karşılaştığı cezalar, kocaman bir duygusal bir boşluğa neden olmaktadır.
Borderline Kişilik Bozukluğuna Sahip Bireylerin Karşılaştıkları Sorunlar Nelerdir?
Bu şekilde yetişmiş bireyler yetişkinlik hayatlarında temelde partner ilişkilerinde ya da iş hayatlarında çok ciddi sıkıntılarla karşılaşabilmektedir. Kişiler, çocukluklarında annelerinden öğrendikleri tek başına hareket edersem ya da bağımsız olursam yanımdakileri kaybedebilirim, terk edilebilirim, sevilmeyen ya da değer verilmeyen bir insan olamayabilirim algısını yetişkinlik hayatında da tekrar tekrar deneyimleyeceğine inanır. Bu nedenle partner ilişkisine girdiği bireye ya yapışarak yani ondan bağımsız hareket etmeyerek bağlanır ya da herhangi bir partner ilişkisine girmeyerek terk edilme tehdidini ortadan kaldırmaya çalışır.
İş hayatında ise bu bireylerin annelerinden gördükleri bağımsız, tek başına bir şeyler yapmamalısın yoksa duygusal bir cezayla karşılaşabilirsin algısı ister istemez iş hayatında da kendisini gösterip kişinin pasif, fazla sorumluluk almayan, alırsa başına bir şeyler gelebileceği algısını doğuran, insanların ondan uzaklaşabileceği ya da onu sevmeyebileceği gibi duyguların oluşmasına neden olabilecek bir boyuta yol açabilmektedir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Koyulmaktadır?
Borderline kişilik bozukluğu tanısı Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’nda (DSM-V) yer alan kritere göre konulmaktadır; aşağıdakilerden beşi ya da daha çoğu ile belirli, erken erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan, kişilerarası ilişkilerde, benlik algısında ya da duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüsellikle giden yaygın bir örüntü:
- Gerçek ya da imgesel bir terk edilmeden kaçınmak için çılgınca çaba göstermek,
- Gözünde aşırı büyütme (idealleştirme) ve yerin dibine sokma uçları arasında gelip giden, tutarsız ve gergin kişilerarası ilişkiler örüntüsü,
- Kimlik karmaşası: Belirgin ve sürekli, tutarsız bir benlik algısı ya da kendilik duyumu,
- Kendine kötülüğü dokunabilecek en az iki alanda dürtüsellik (örn; para harcama, cinsellik, madde kötü kullanımı, güvensiz araba kullanımı, tıkanırcasına yeme vb.)
- Yineleyici intihar davranışları, girişimleri ya da göz korkutmaları,
- Duygu durumda belirgin bir tepkiselliğin olmasına bağlı olarak duygulanımda tutarsız (örn, kolay kızma ya da bunaltı hissi)
- Süreğen bir boşluk duygusu
- Uygunsuz yoğun bir öfke ya da öfkesini denetlemekte güçlük çekme,
- Zorlamayla ilintili gelip geçici kuşkucu düşünceler.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilmektedir?
Bu kişiler özellikle kendilerini sevilmeyen, ilgi görmeye layık olmayan, değer verilmeyen, yalnız, tek başına ve çaresiz hissettiğine dair anlatımlarda bulunmaktadırlar. Bu acı veren duygular kişilerin psikolojik yapısına oldukça derinden işlenmiş olduğundan bununla baş etmek adına da kendilerini korumak için belirli yollar denemektedirler. Bu bireylerin alkol-maddenin kötüye kullanımı, yoğun cinsel ilişki yaşama, herhangi bir ilişkiye dahil olamama ya da sık sık partner değiştirme gibi şikayetlerinin temelinde hissettikleri bu acı veren duyguları hissetmemek adına kendilerini korudukları görünmektedir. Bu duygularla ve savunmalarla baş etmekte kişi için içinden çıkılmaz bir halde olabilmektedir. Bu aşamada borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylere bireysel ve yüz yüze gerçekleştirilen bir danışmanlık hizmeti önerilmektedir. Bu süreçle kişilerin hayat standartlarının artırılması, gerçek bir özgüven duygusunun şekillenmesi ve sağlam bir kimliğin temellerinin atılması hedeflenmektedir. Bu noktada konu hakkında ayrıntılı bilgi almak, destek talebinde bulunmak veya randevu almak için iletişim bilgilerinden bana ulaşabilirsiniz.
Klinik Psikolog
Bengisu Eğridere
YORUM YAZIN