Otizm Spektrum Bozukluğu, yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden gelişimsel bir bozukluktur. Sosyal iletişim problemleri, tekrarlayıcı davranışlar, davranış problemleri, değişiklikleri kabul edememe, konuşma bozuklukları ve az ilgi alanıyla karakterize olmuş bir çocukluk dönemi bozukluğudur. Ancak erken teşhis ve tedavi (rehabilitasyon) programıyla ortaya çıkmış belirtilerin azaldığı ve kişinin hayatını daha adaptif bir şekilde devam ettirdiği de bilinmektedir.
Otizmin Nedeni Nedir?
Otizm spektrum bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Günümüze kadar farklı farklı uzmanlar genetik alt yapı, çevresel faktörler ve nörolojik bozukluklar üzerinde durmuştur. Ancak bunların üzerinde yapılan araştırmalar bir kesinliğe kavuşamamış dolayısıyla da otizmin kökeni henüz keşfedilememiştir. Ancak son görüşlere göre otizm spektrum bozukluğunun kökeninde tek bir nedenin olmadığı birçok nedenin bir araya gelmesiyle bu bozukluğun ortaya çıktığı savunulmaktadır.
Otizm Hangi Sıklıkta Görülmektedir?
Günümüzde otizm çocuklarda görülen en yaygın gelişimsel bozukluklardan bir tanesidir. 2014 yılında ortaya çıkan son verilere göre her 68 çocuktan 1 tanesinde otizm spektrum bozukluğu görüldüğü söylenmektedir. Bunun yanında otizmin görülme sıklığı anlamlı oranda erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla fazladır. Bu çocukların bir kısmında da dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, zekâ geriliği, öğrenme güçlüğü, epilepsi gibi eşlik eden başka problemlerde görülebilmektedir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
- Göz kontağı azlığı veya yokluğu
- Adına tepki vermeme
- Çevreye karşı ilgisizlik
- Diğer insanlarla ilişki kurmakta ve bunu sürdürmekte zorluk
- Grup içinde etkileşim kurmada zorlanma
- Yalnız kalmayı tercih etme
- Aşırı hareketlilik veya hareketsizlik
- Fiziksel temastan hoşlanmama
- Gözlerin bir şeye takılıp kalması
- Taklit becerisinde zayıflık
- İsteklerini parmakla göstermeme
- Konuşma bozukluğu (konuşma olması halindeyse bunu iletişim aracı olarak kullanmama)
- Ekolali (yineleyen şekilde sözcük kullanımı)
- Tek şekilde ve kalıp ifadelerle konuşma
- Yersiz gülme veya ağlama davranışı gösterme
- Duyguları anlayamama
- Obje takıntısı (belirli nesneleri biriktirme veya elde tutma)
- Hareket eden nesnelere karşı aşırı ilgi gösterme
- Düzen takıntısı
- Rutinlerin dışına çıkıldığında rahatsız olma
- Tekrarlayan davranışlar (El çırpma, eşyalara ritmik olarak vurma, kendi etrafında dönme, parmak ucunda yürüme, nesneleri çevirme, zıplama vb.)
- Hayali oyun kuramama
- Oyuncakları amacı dışında oynama
- Sosyal oyunlara karşı ilgisizlik (Örneğin; ceee oyununa tepki vermemek)
- İnatçılık davranışı
- Sözel övgü karşısında tepki vermeme
- Tehlikeyi anlayamama veya ona karşı duyarsız olma
- Uyaranlara karşı aşırı hassasiyet (ses, koku, ışık, his vb.)
- Yemek yemede veya uyumada bozukluk
- Beklemeye veya isteklerin geciktirilmesine karşı tahammülsüzlük gibi belirtilerinin bir kısmının görülmesi halinde otistik spektrum bozukluğu teşhisi uzmanlarca konulabilmektedir. Bu belirtiler otizmin şiddetine göre daha az veya daha yoğun görülebilmektedir. Bu sebeple kesin tanı için uzman görüşü almakta yarar vardır.
Otizmin Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilmektedir?
Buradaki en önemli noktalardan bir tanesi erken teşhis ve tanıdır. Tedavi; yani rehabilitasyon süreci ancak bu şekilde başlayabilmektedir. Rehabilitasyon sürecindeyse çocuğun ihtiyaçlarına yönelik iyi bir rota ilerletilmelidir. Çocuk; temel sosyal ve iletişim becerileri, davranış problemleri, konuşma bozuklukları gibi alanlarda farklı rehabilitasyon hizmetlerine ihtiyaç duyabilmektedir. Tabii ki otizm hakkında doğru bilgilere ulaşmak ve bu yolda doğru ilerlemek oldukça önemlidir. Bu konuda da ebeveynlerin doğru yerlere başvurarak kendileri için gerekli bilgilere ulaşmaları elzemdir. Ancak tabii ki bu süreç anne-babalar için oldukça yorucu olabilmektedir. Ebeveynler eğer süreçle baş etmekte zorlanıyor ve ebeveynlik becerilerinden şüphe ediyorsa bireysel destek alarak süreci çok daha rahat ve güçlü bir şekilde ilerletebilmektedir. Bu noktada destek veya bilgi almak isteyen tüm ebeveynler internet sayfamdan iletişim adreslerime ulaşarak randevu talep edebilir.
Klinik Psikolog
Bengisu Eğridere
YORUM YAZIN