Narsistik Kişilik Bozukluğu Nasıl Oluşmaktadır?
Erken çocukluk döneminde çocuk yürümeyi ve kendi kendine bir şeyleri yapmayı keşfettiğinde kendini çok güçlü ve her şeyi yerine getirebilecekmiş gibi hissetmeye başlamaktadır. Ancak zamanla bazı zorluklarla karşılaşmakta ve çeşitli tehlikelerin varlığından da haberdar olmaya başlamaktadır. Ama bu zorluklara rağmen yine de her şeyi yapabilecek güce sahip olduğuna inanmayı sürdürmektedir. Bu süreçte anne çocuğa bazen engellerle karşılaşabileceğini, başarısız olabileceğini ve bu konuda sakin kalarak ondan destek isteyebileceğini anlatmalıdır. Çünkü çocuk bir şeyleri yapamadığında canı acıyacak ve buna öfkeyle veya ağlayarak tepki verecektir. Bu noktada eğer anne çocuğun yanında olabilir ve ona gerekli desteği verebilirse kişilik oluşumundaki narsistik zorluk atlatılmış olacaktır. Ancak anne çocuk bir şeyleri yapamadığında ona sert tepkiler veriyor, onu aşağılıyor, eleştiriyor, utandırıyor veya yaşıtlarıyla kıyaslıyorsa çocuk kendini bir şeyleri yapma konusunda yetersiz, eksik veya hatalı olarak görecektir. (Çoğunlukla çocuğun karşılaştığı mesaj; “Hata yaparsan, benim isteklerim dışında davranırsan veya başkalarının gözünde beni küçük düşürürsen benim için değerli bir varlık değilsin.” olmaktadır.) Bu da onun kendini değersiz bir varlık olarak görmesine neden olacaktır. Bunun üzerine çocuk kendine dair algıladığı değersiz, beceriksiz, eksik, hata yapan ve utanması gereken kişiliğini toparlayabilmek için güce, başarıya, mükemmelliğe, zekiliğe ve güzelliğe tutunarak bu hislerin üzerini kapatmaya böylece de sahte bir özgüven algısı yaratmaya çalışacaktır. Böylece etraftaki insanların onu öz saygısı yüksek, her şeyi yapabilir şekilde algılamasına ve değerli olarak görmesini sağlamaya çalışacak bunun aksine gördüğü her davranışta da ciddi kırılma yaşayacaktır.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
- Suçlanmaya veya eleştirilmeye tahammülsüzlük,
- Eleştiri veya suçlama karşısında öfke, utanç ya da aşağılanma hislerinin görülmesi,
- Empatik yaklaşımda bulunamama (başkalarının duygularını kendi duygularından yola çıkarak gerçek dışı şekilde yorumlama veya yorumlamak istememe),
- Başkalarını içten içe kıskanma ya da başkalarının onu kıskandığına inanma,
- Mükemmel olma isteği (eksiksiz, kusursuz ve mükemmel olmaya çalışma),
- Kendini sakinleştirme becerisinde zayıflık,
- Çok önemli olduğu duygusunu hissetme ihtiyacı,
- Gerçeklikte veya fantezide başarı, güzellik, güç veya koşulsuz sevgiye sahip olma isteme veya buna kafa yorma,
- İnsanlar tarafından ilgi görme, beğenilme isteği,
- Yaptıklarını, başarılarını, güzelliğini ya da mükemmelliğini başkalarının görüp onu övmesini isteme,
- İnsanları kontrol etmeye çalışma isteği (herkesin kendi isteklerine yönelik davranmasını isteme),
- Kendini beğenmiş şekilde davranma ve kendini güçlü görme,
- Veya güçlü gördüğü biriyle zamanını geçirerek onun üzerinden kendini güçlü hissetme,
- Her şeye hakkı olduğuna inanma,
- Kişilerarası ilişkilerde kendi çıkarlarına yönelik davranma gibi
Narsistik Örgütlenmeye Sahip Bireyler Ne Zaman Psikolojik Destek Sürecine Başvurur?
- Depresif belirtiler görülmesiyle,
- Hayattan eskisi kadar keyif alınmamasıyla,
- Çalışma kapasitesinde azalma görülmesiyle,
- Hayatın boş olduğuna inanılmasıyla,
- Panik, çaresizlik, umutsuzluk gibi duyguların ortaya çıkmasıyla,
- İşleri devam ettirecek kapasitelerde azalma görülmesiyle,
- Başkalarından gelen eleştirilerle ciddi kırılmalar yaşanmasıyla (eleştiriye tahammülsüzlük),
- Öfke kontrolünde zorlanma görülmesiyle,
- Kendilik saygısında azalma görülmesiyle kişinin buna bağlı olarak kendine yoğun eleştirilerde bulunmasıyla,
- Kişinin kendi başına karar vermekte zorlanma yaşamasıyla,
- Başkalarının onunla ilgilenmemesine karşı tahammülsüzlüğün görülmesiyle (özellikle önemsediği insanların ilgilerine oldukça ihtiyaç duyarlar. Bu azaldığında ciddi kırılma yaşayabilirler.)
- Partner veya arkadaşlık ilişkilerinde sorunlarla karşı karşıya kalınmasıyla,
- Aile ilişkilerinde çatışmaların yaşanmasıyla,
- Boşanma süreciyle,
- Cinsel bozuklukların varlığıyla,
- İşle ilgili ciddi sıkıntılarla karşı karşıya kalınmasıyla (iş arkadaşlarıyla sorunlar, terfi alamama, iflas etme, üstlerle yaşanan sorunlar gibi)
- Anlaşılmama hissiyle,
- İnsanların gözünde çok küçük ve değersiz bir varlık olduğuna dair hisle gibi…
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilmektedir?
Bu kişilerin tedaviye başvurması kimi zaman zor olabilmektedir. Çünkü birinden destek almak kişiyi muhtaç, çaresiz ve yetersiz hissettirebilmektedir. Ancak psikolojik destek sürecine dâhil olabilen kişiler için hayat standartlarının artacağı, gerçek bir özgüven duygusunun şekilleneceği ve sağlam bir kimliğin temellerinin atılacağı sürecin başlangıcı sağlanmış olur. Bu sürecin kısa süreli olmadığı, yüz yüze ve bireysel görüşmelerle ilerletilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Kişi mutlaka bu alanda çalışan bir uzmana başvurmalı ve güvendiği bir psikolog veya psikoterapistle süreci ilerletmelidir. Bu noktada konu hakkında ayrıntılı bilgi almak, destek talebinde bulunmak veya randevu almak için iletişim bilgilerinden bana ulaşabilirsiniz.
Klinik Psikolog
Bengisu Eğridere
YORUM YAZIN